محمداسماعیل کراچیان

مرحوم مهندس محمداسماعیل کراچیان به نقل از زبان فرزندش:
 
  همراهی با پیشکسوتان صنعت برق کشور خود فرصتی مغتنم است تا بتوان گذشته را با حال و حتی آینده پیوند داد به این امید که گذشته قوت قلب و پشتیبان فکری ـ روحی زیبنده­ ای باشد برای حرکت قوی و رو به جلو.
   سعی داشتیم تا این فرصت فراهم گردد که از نزدیک پای صحبت مهندس کراچیان نشسته و به قدر وسع ره توشه برگیریم. صد افسوس که دست فلک امان نداد و ایشان از میان ما به دیار باقی شتافت. این دغدغه همراه بود تا در فرازی توانستیم با فرزند آن مرحوم گپ و گفتی داشته باشیم و یاد کنیم از مرحوم مهندس محمد اسماعیل کراچیان.
 
ـ محل تولد، سال تولد و محل زندگی:
مرحوم کراچیان در سال 1325، در شهر مشهد متولد شد. 5 ساله بود که به همراه خانواده به تهران آمدند و در میدان بهارستان، پشت مجلس سکنی گزیدند. پس از سال­ها خدمت در صنعت برق و نفت و گاز و ... در سوم تیرماه سال 1394 از جهان فانی رخت بربست.
 
 ـ تحصیلات ، رشته­ تحصیلی و محل تحصیل:
ـ ایشان دوره­ی متوسطه را در جمع دانش­آموزان چهارمین دوره مدرسه علوی گذراند و در خرداد ماه سال 1344 از دبیرستان علوی فارغ­التحصیل شد. وی موفق شد به همراه نخستین دوره از دانشجویان ورودی به دانشگاه صنعتی شریف و با رتبه 42 در سال 1345، وارد این دانشگاه شود تا در رشته­ی مورد علاقه­اش یعنی برق، به تحصیل بپردازد. مرحوم مهندس کراچیان با توجه به اینکه در جمع 10 درصد رتبه­ی برتر کنکور بود، از پرداخت شهریه نیز معاف شد. «مرحوم پدر، از همان کودکی به کار برق علاقه داشت. برای ما نقل کرده­اند که: حدود ده یا دوازده ساله بودم که آمدند تا خانه­ی مار را برق­کشی کنند، قدم به قدم با آنان بودم و دقت می­کردم که چه کاری انجام می­دهند.»
مرحوم کراچیان یک سال در خدمت علامه کرباسچیان و مرحوم نیرزاده، «علم معلمی و تدریس» را در دبستان علوی تلمذ کرد که حین تحصیل در دانشگاه، در دبیرستانی به نام «نصیر» واقع در میدان قیام ـ بازارچه نائب­السلطنه ـ تدریس می­کرد. آن مرحوم در سال 1352، بین پیشکسوتان حاضر در توانیر انتخاب شد تا جهت طی نمودن دوره­های آموزشی به اروپا اعزام شود. ایشان شش ماه نخست را در فرانسه گذراند تا دوره­ی حفاظت از خطوط انتقال را طی نماید و پس از آن با هدف تکمیل دوره­ی آموزشی خود، به انگلیس رفت . 
ـ زمان و دلیل جذب مرحوم کراچیان به صنعت برق و اقدامات آن مرحوم در مجموعه­:
ـ وی یک روز پس از فارغ­التحصیلی از دانشگاه حدود سال 1349؛ به صنعت ذوب آهن پیوست تا خدمت سربازی را همان­جا طی کند. ایشان پس از هجده ماه خدمت سربازی با توجه به علاقه­اش، به توانیر رفت و پس از انقلاب به عنوان مدیر عامل شرکت توانیر به ارائه خدمت به کشور پرداخت و همچنین توانست در ساخت و راه­اندازی نیروگاه­هایی همچون اصفهان، رامین اهواز، طوس مشهد، شهید رجایی قزوین، بندرعباس و خطوط انتقال فشار قوی، نقش مؤثر ایفا نماید.
 
ـ فعالیت­های مرحوم مهندس کراچیان در خارج از مجموعه­ی صنعت برق:
ـ مرحوم کراچیان پس از مدت­ها همراهی با صنعت برق، علیرغم علاقه­اش از صنعت برق جدا شد و به مجموعه­ی صنعت نفت پیوست. ایشان، در مجموعه­ی نفت مدیریت پروژه­ی پالایشگاه کنگان را عهده­دار شد. پالایشگاه کنگان، دو مرحله توسط دشمن بعثی بمباران شد که مرحوم کراچیان و همکاران، مجموعه را از نو ساختند. ایشان همچنین در وزارت نفت، مدتی را به عنوان معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران فعالیت داشتند. تاسیس و اداره­ی شرکت «مدیریت و مهندسی پترو فرآیند الوند» با محوریت فعالیت انجام قراردادهای MC(مدیریت پروژه یا عامل چهارم کارفرما) از سال 1383 تا زمان فوت­شان، از دیگر نمادهای فعالیت­های­شان است.  
 
  ـعناوین سِمت­ها و  فعالیت­های فنی ـ مهندسی و دیگر اقدامات مرحوم مهندس کراچیان:
ـ فعالیت­هایی گسترده در ذوب آهن، صنعت برق و نفت و گاز داشتند که اهم موارد آن به شرح زیر است:
- کارشناس برق در ذوب آهن پس از فارغ­التحصیلی از دانشگاه و در دوره­ی خدمت سربازی.
- نائب رئیس و عضو هیات مدیره شرکت توانیر.
- مدیر عامل و رئیس هیات مدیره شرکت توانیر در مقطع زمانی وزارت شهید عباسپور.
- معاونت نوسازی توانیر.
- انجام بالغ بر 32 پروژه بزرگ در صنعت برق.
- حضور کارشناسی ـ مدیریتی موفق در حادثه­ی نیروگاه لوشان در مقطع زمانی قبل از انقلاب اسلامی.
- مدیر پروژه­ی پالایشگاه کنگان در مقطع معاونت مهندس نژادحسینیان در وزارت نفت از سال 1364 به بعد.
- معاون وزیر نفت و مدیر عاملی شرکت ملی گاز ایران از سال 1368 تا 1370.
- معاونت طرح­ها در سازمان گسترش و صنایع در وزارت صنایع و معادن.
- مجری طرح فاز یک عسلویه.
- مدیر پروژه ساخت  کشتی div  400 در شرکت پترو فرآیند الوند.
- فعالیت آموزشی ـ تحقیقاتی با موضوع طب سوزنی و نگارش و نشر کتاب «پیشگیری و درمان درد». نگارش این اثر که بین سال­های 1375 تا 1382 انجام شد و به چاپ ششم هم رسید، در واقع ریشه در سانحه مجروح شدن ایشان در حادثه خاموشی­های ناشی از بمباران­های جنگ تحمیلی و در  سال 1362در توانیر و سفر سال­ها بعدشان به چین و آشنایی با طب سوزنی دارد.
- فعالیت در رشته­ی هنر نقاشی، که آثاری زیبایی را به جا گذاشته­اند و همچنین علاقه­مندی به هنرهای مجسمه سازی و موسیقی.
- راه­اندازی نماز خانه در دانشگاه و پس از آن بوفه­ی دانشگاه در دوران دانشجویی به عنوان نخستین فعالیت­های فرهنگی ـ اجتماعی.
 
ـ دلیل حسن شهرت و مقبولیت مرحوم مهندس کراچیان در میان همه­ی جمع­ها و دیدگاه­ها:
ـ مرحوم مهندس کراچیان، روش مدیریتی و ارتباطاتی خود را داشت که منحصر به فرد بود. وی فرد باهوش و زیرکی بود و به همین سبب شناخت دقیقی از محیط و اطرافیان داشت که سبب می­شد تا تصمیمات دقیقی اتخاذ نماید. ایشان در کارها، سرعت و دقت و نظم را تؤامان داشت که بهره­وری­شان را به حد اعلا می­رساند.
مرحوم مهندس کراچیان مراحل پیشرفت و ارتقاء را  پله پله  طی­کرد که همین امر سبب بود تا جزئیاتی کاری را که باید در باره­ی آن تصمیمی مدیریتی بگیرد، همراه با دقت­نظر در جزئیات، بداند. نکته­ی مهمی که لازم است در باره­ی آن مرحوم ذکر گردد، این است که ایشان در هیچ دسته­بندی و ... حضور نداشت و در هر مقطع مدیریتی­شان انتخاب و انتصاب­هایی که انجام داده­اند، نشانگر این امر است که گزینش افراد در امور را بر اساس دانش و لیاقت انجام داده­اند و باور داشتند که «شخص قوی در مجموعه هست، باید پیدا شود.»  
ـ مهندس کراچیان از روحیه و اخلاقیات مرحوم پدر با بغض یاد می­کند:
ـ مرحوم کراچیان، صمیمی و بسیار مهربان بودند. در جلسات عموماً با طرح خاطره­ای، حکایتی و ... وارد موضوع می­شدند. ایشان در کوتاه­ترین زمان ممکن پیرامون موضوعات مورد نظر سخن می­گفتند، نظرات و پیشنهادات را می­شنیدند و تصمیم می­گرفتند و ارائه طریق می­کردند.
ـ جسارت و بی­باکی آن مرحوم؛ نقل موردی از زبان خود آن مرحوم:
ـ «عراقی­ها در جنگ نیروگاه اصفهان را بمباران کرده ­بودند، نیروگاه دست روس­ها بود، آنها  رفتند و تمام تجهیزات را قفل کردند و نقشه­ها را هم پنهان کرده بودند. ما قفل­ها  را شکستیم و با آوردن یک تیم دوباره تجهیز و ترمیم کردیم و نیروگاه را راه انداختیم. روزی که نیروگاه را راه­اندازی کردیم از سفارت روسیه آمدند نیروگاه، آنها را راه ندادم، گفتم: شما با ما همکاری نکردید، حالا هم بروید منزلتان.»( بخشی از سخنان مرحوم مهندس کراچیان در مصاحبه با نشریه دانش نفت؛ شنبه 24 مرداد 1394)
 
      ـ برترین کارشان ازمیان اقدامات و فعالیت­های مرحوم مهندس کراچیان:
ـ زنده یاد مهندس محمد اسماعیل کراچیان، کلنگ­زنی نیروگاه شهید رجایی به عنوان اولین نیروگاه کلید در دست پس از انقلاب را بهترین کار و بهترین روز زندگی­اش می­داند. ایشان می­گفتند: «فکر می­کنم که بهترین روز و بهترین کارم، کلنگ­زنی نیروگاه شهید رجایی بود. نیروگاه­های قبل از انقلاب کلیددردست بود و این اولین نیروگاه کلیددردست بود که کلنگ زده شد. مشکلات زیادی هم داشتیم. آن روز(روز کلنگ­زنی) من سخنرانی کردم و در پایان دعایی کردم که این بود:''خدایا هر کس در این راه ما را کمک می­کند خیرش بده، و هر کس ناآگاهانه کارشکنی می­کند، از سر راه برش دار.''آن روز برای من خیلی اهمیت داشت. حالا هم که بررسی می­کنم، می­بینم نیروی توانیر و صنعت برق در مورد خودکفایی از نفت هم جلوتر است هم از نظر ساخت و ساز و هم قطعات چون در وزارتخانه همه با هم هماهنگ بودند.»
 
      ـ از تجربیات دوره­ی مدیریتی مرحوم مهندس کراچیان:
ـ «در زمانی که مدیرعامل توانیر بودم تجربه خوبی پیدا کردم که باعث می­شد در تمام مشکلات و حوادث مسئولیت پذیر باشم. یک روز داشتم گزارش ماهانه پیشرفت پروژه­ها را با علاقه می­خواندم، رسیدم به پروژه­ی 230 کیلوولت بندرعباس ـ میناب که راکد مانده بود. زنگ زدم به مدیر پروژه و جویای علت تاخیر آن شدم. گفت پیمانکار که ارمنی هم هست ... با شناختی که از ارامنه داشتم ... گفتم: ''ارامنه هم آدم­های خوبی هستند، جسارت اینکه کوتاهی در کار بکنند را ندارند''.» مرحوم مهندس کراچیان سریع و مخفیانه بلیط تهیه می­کنند و خود را به بندرعباس می­رسانند و بدون مطلع شدن کسی به بازدید خط می­روند؛ آن هم در مسیری حدود 40 ـ 50 کیلومتر و در گرمای شهریور ماه بندرعباس. به کمپ می­رسد. اتفاقاً پیمانکار هم در کانکس بود، مهندس را نمی­شناسد؛ مهندس خودش را معرفی می­کند. پیمانکار که جوان 32 یا 33 ساله­ای بود، دست و پایش گم کرده بود. مرحوم مهندس کراچیان از او می­پرسد: «چرا کار نمی­کنی؟ گفت تا آنجا که امکان دارد کار می­کنم. گفتم من گزارش ماهانه­ات را خوانده­ام؛ گفت: آن گزارشی که شما خواندید، مربوط به نصب دکل است. من فوندانسیون را دارم می­ریزم. الآن هم شما سر راه جایی را دیدید که بتون نریخته باشد؟ من­ هم یک مشکل قراردادی دارم. در متن قرارداد ذکر شده انتقال قطعات یا دکل از بندرعباس تا پای کار 5 ریال محاسبه شود. در یک بند هم در قرارداد نوشته شده: ''کارفرما می­تواند خودش قطعات را حمل کرده و آن را از قرارداد حذف کند.''نماینده­ی شما از بندر عباس که جاده کفی است، پایه اول 300متر، پایه دوم 600متر، پایه سوم 900متر تا 70 کیلومتر را که کفی و تردد راحت بوده، حمل کرده و بقیه خط را که پستی و بلندی دارد و کوه و تپه و سخت است با همان قیمت 5 ریال، بر عهده­ی ما گذاشته است. به او می­گویم: ''بی انصاف تو گوشت را بردی، استخوان را به من می­دهی!!''خودم مسیر خط را دیدم، 70 کیلومتر اول جاده از بندرعباس کفی است و بقیه صعب­العبور، نتیجه گرفتم نماینده ما یا نمی­فهمد یا دزد است. دستور دادم فوری نماینده­ی خودمان را از شرکت اخراج کنند. در هر دو صورت ـ چه دزد بود، چه نفهمـ باعث خوابیدن کار شده بود و کاملاً روشن بود به درد آن پروژه نمی­خورد. پیمانکار ارمنی گفت: ''آقای مهندس من حمل می­کنم فقط می­خواستم یکی پیدا شود و بگوید حق با تو است.''به او گفتم فقط این نیست، تو از هر کیشی که باشی اینجا زندگی می­کنی، کار می­کنی و مالیات می­دهی، باید حقت را بگیری. این خبر در کل تهران پیچید که مدیری بی­خبر رفته لب خط و بعد از بازدید از پروژه یکی از کارمندان خودش را به دلیل تخلف اخراج کرده است. با خودم فکر کردم چطور بازدید سرزده­ی من از پروژه اینقدر مؤثر بود. اولاً دیگر کارمند می­داند اگر تخلف کند، پیمانکار اعتراض می­کند و به خودش اجازه نمی­دهد تخلف کند؛ ثانیاً پیمانکار مطمئن است به حقش می­رسد، بنابراین بهتر کار می­کند، زور نمی­گوید، زیربار هم نمی­رود و سوم اینکه خودم از نزدیک و به صورت بهینه کار را دیدم، با کمبودها و کاستی­ها آشنا شدم؛ چهارم (هم اینکه) بقیه معاونین و مدیران از کانکس­ها و اتاق­های خود بیرون می­آیند. اگر من ماهی یک بار سر می­زدم و می­رفتم بندرعباس، آنها هفتگی سر می­زدند. این تجربه­ی بسیار با ارزشی بود که من در تمام سال­های خدمتم ... همیشه از آن استفاده کردم...»
 
تهیه و تنظیم: علی سنائی