پيشكسوتان صنعت برق
دكتر محمود ايزدي
يادكرد پيشكسوتان، سنتي است كه اصنا آن را بر خود لازم دانسته تا به اين سخن عمل كرده باشد كه :« مَنْ لَمْ يَشْكُرِالْمَخْلُوقْ، لَمْ يَشْكُرِالْخالِقْ».
آب دريا را اگر نتوان كشيد هم به قدر تشنگي بايد چشيد
در اين فرصت ، ياد مي كنيم از يكي از صاحبدلان صنعت برق با نام دكتر محمود ايزدي؛ اين نام را بارها شنيده ايم و ... اما در مختصر فرصت، اين فرزانه، خود براي ما سخن مي گويد.
آقاي دكتراز محل تولد، سال تولد ، محل زندگی خود بگوييد.
در نحف آباد اصفهان و سال 1322، متولد شدم و تا زمان پايان تحصيلات در مقطع ديپلم و ورود به دانشگاه وي تحصيلات خود تا مقطع ديپلم يعني سال 1341، در زادگاهم، گذراندم. الان هم، پس از سال ها تلاش و خدمت به كشور در تهران سكونت دارم
استاد از تحصیلات خودتون، محل تحصیل، شرایط تحصیل و ... براي ما بگوييد.
من پس از ديپلم يعني سال 1342، وارد دانشگاه پلي تكنيك تهران (اميركبير) شدم و تحصيلاتم را در رشته «برق با گرايش الكترونيك (قدرت) » را با مقطع فوق ليسانس به پايان رساندم. در ادامه و در سال 1353 به عزم ادامه تحصيل تا مقطع دكتري به خارج كشور رفتم. كه توانستم با موفقيت در آزمون ورودي مربوطه، بورس دولت فرانسه را دريافت كنم. ابتدا فوق ليسانس «ماشينهاي الكتريكي» و بعد هم در رشته «كنترل برق» و در مقطع فوق ليسانس تحصيل كردم. و در نهايت، تحصيلاتم در كشور فرانسه را، در مقطع دكتري و در رشته ي «كنترل» به پايان رساندم.
از همراهي خودتان با صنعت برق و ساير فعاليت هاي اجرايي براي خوانندگان بگوييد.
در سال 1347 و پس از فارغ التحصيل شدن از دانشگاه پلي تكنيك با توجه به رشته تحصيلي و علاقه، به مجموعه برق منطقه اي اصفهان پيوستم.تا وارد مجوعه نيروگاهي اصفهان (اسلام آباد) كه در حال ساخت بود، بشوم. تا سال 1352 به خدمت در اصفهان ادامه دادم و در سال 1352 با عنوان « رئيس بهرهبرداري» وارد نيروگاه لوشان شدم. و تا سال 1353، در آن نيروگاه به خدمت مشغول بودم. پس از آن براي ادامه تحصيل به كشور فرانسه رفتم.
در سال 1358، بود كه با تمام شدن تحصيلات، به كشور برگشتم و در توانير به عنوان معاون فني نيروگاه خدمت را آغازنمودم. ادامه خدمت را به اصفهان و با عنوان «مدير منطقه مركزي توانير» مشغول بودم. همزمان با انجام اين وظيفه، مديريت نيروگاه اصفهان(اسلام آباد) را هم عهده دار بودم. در ادامه و حسب نياز صنعت برق، به تهران آمدم تا عهده دار «مديريت ديسپاچينگ » در توانير باشم. مجدد به زادگاهم (استان اصفهان) بازگشتم، تا به عنوان « مدير منطقه مركزي» و در اصفهان فعاليت نمايم.
همزمان با مهندس نعمت زاده ( مديرعامل وقت توانير) به تهران آمدم تا به عنوان «معاون بهره برداري» شركت توانير در خدمت صنعت برق باشم.
با پست «مديرعاملي»، به «مركز تحقيقات نيرو» ـ پژوهشگاه نيرو فعلي ـ رفتم. مدتي هم عهده دار «رياست» دانشكده صنعت آب و برق ( شهيد عباسپور) بودم.
ادامه خدمتم را به وزارت نفت رفتم تا به عنوان پايهگذار و اولين «رئيس دانشگاه نفت» فعاليت كنم.
بعد از آن، با عنوان «معاون آموزشي» دانشگاه تكنولوژي(جامع علمي ـ كاربردي) فعاليت داشتم، تا به بازنشستگي نائل شدم.
پس از بازنشستگي به دعوت آقاي دكتر نقاشان(معاون دانشگاه شهيد عباسپور) به راه اندازي دانشگاه كمك كردم و بعدها نيز به عنوان «مشاور» و عضو «هيات امناء»، دكتر افضليان و ... (روساي دانشگاه)، را همراهي كردم. در حال حاضر نیز با مجتمع «رعد» كه يك مجموعه (NGO) زيرمجموعه سازمان بهزيستي و مجموعه اي علمي ـ آموزشي و رفاهي ويژهي معلولين جسمي حركتي؛ است، به شكل پاره وقت همكاري دارم.
استاد صنعت تولید برق در زمان شما به چه صورت بود؟
با توجه به وضعيت جهاني تكنولوژي و ... ما هم محدوديت هايي داشتيم. اما بطور كلي، به اعتقاد من مشكل صنعت برق، همچون همه ي مشاغل، مشكل فرهنگي است. عليرغم شعار « نيروي انساني، مهمترين سرمايه» در عمل به اين امر اعتقاد نداريم. تجهيزات و ماشين آلات در اولويت است. البته به نسبت زمان خدمت ما، اين وضعيت بهتر شده؛ اما هنوز به انسان ها كمتر از ماشين آلات توجه مي شود. در صنعت برق كه خدمت و فعاليتي پيچيده و پيوسته است، بيشتر نمود دارد. براي مثال خاطره ام در بدو ورود به صنعت برق، مي تواند مثالي عيني باشد: در سال 1347، زمان ورود بنده به صنعت برق، نيروگاه درچه (اسلام آباد) اصفهان در حال مونتاژ (نصب و راه اندازي) بود. هيچ آموزش عملي ـ كاربردي نيروگاهي نديده بوديم و نيروگاه هم برنامه آموزشي خاصي نداشت. مهندسين و تكنسين هايي هم كه براي بهره برداري از نيروگاه، جذب مي شدند، جوان بودند و با شرايطي همانند شرايط ما. يعني تازه استخدام شده و آموزش كاربردي ـ عملياتي نديده. دانشگاه هايمان هنوز هم، آموزش شان كاربردي و عيني ـ عملي نيست. تئوريك است و فعاليت هاي بخش هاي عملياتي ـ اجرايي، بيشتر آموزش استاد ـ شاگردي است.
سوالتان خاطره ي ديگري را برايم زنده كرد. زماني كه رياست دانشكده ي صنعت آب و برق (شهيد عباسپور) را عهده دار بودم وزير وقت نيرو، در ادامه بازديد هاي آغاز تصدي وزارتخانه، جهت انجام بازديد به دانشكده آمدند وقتي از بخش آزمايشگاهي دانشكده كه در نتيجه تلاش هاي فوق العاده و زحمات همكاران وضعيت نسبتاً خوبي داشت و آزمايشگاه و كارگاه هاي مجهزي مختص صنعت آب و برق داشتيم و قرار بود كه همان ايام مورد بهره برداري قرار گيرد، بازديد نمودند؛ به من گفتند كه: « آموزش را زير چادر هم مي توان اجراء نمود.» من پاسخ دادم: «آيا آموزش رانندگي هم زير چادر ممكن است؟ ما در صنعت برق راننده(متخصص) كه نيروگاه را براند، نداريم.» دليل سخنم هم اين بود و هست كه مشكلات را خودم و از نزديك، لمس كرده ام. زماني كه در منطقه ي مركزي برق ايران ( اصفهان ) بودم، پستي را ژاپني ها ساخته بودند و آماده ي راه اندازي بود؛ بهره بردار نداشتيم.
در كنفرانسي كه مرتبط با صنعت برق و در دانشگاه «علم و صنعت » برگزار شد، آقاي مهندس زنگنه ـ وزير وقت نيرو ـ بر اين امر تاكيد داشتند و اين نكته را هم يادآوري نمودند كه :« به قول يكي از اساتيد اهل فن، ما در صنعت برق، راننده و كاربر كم داريم».
صنايع مختلف، هر كدام دانش و روش خود را دارد و در عين حال دانش كاربردي و عملي . دانشمند يك چيز است و متخصص هم چيز ديگر. دانشگاه، دانشمند تربيت مي كند؛ اما متخصص هر كدام از اين علوم لازم است كه فردي كاربر و عمل كننده ( كاربردي ـ عملي)، باشد.
به اعتقاد من اول چيزي كه بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد، اين باور است كه سرمايه ي اصلي و واقعي، نيروي انساني ما است. لازم است كه به آنها (نيروي انساني)، به خصوص در مبحث آموزش توجه بيشتري شود. من هميشه به اين امر توجه داشته و دارم و در هر فرصتي كه دست دهد، يادآوري مي كنم. يادم است زماني كه به عنوان معاون بهره برداري توانير مشغول خدمت بودم؛ ترانس بزرگي در نيروگاه اراك دچار مشكل شد. اكيپ هايي را فرستاديم، تجهيزات لازم را هم كه پيش بيني و تهيه كرده بوديم، فرستاديم و تعميرات با سرعت شروع و پايان يافت. در هيات مديره، ماوقع و عمليات انجام شده را شرح مي دادم، به آقاي نعمت زاده (مديرعامل وقت توانير) گفتم: تعميرات را انجام داديم؛ اما يك چالش اساسي داريم. واحد دچار مشكل مي شود، سريع و با بهترين و بيشترين امكانات مقدور و روش مناسب به رفع مشكل و حل چالش مي پردازيم، ولي اگر يكي از نيروها و متخصصانمان، مشكل داشت، كسي را براي بررسي و رفع مشكل مي فرستيم!؟ و آيا اگر نيرويي به هر دليل از مجموعه جدا شد، جايگزين داريم و يا اساساً برنامه اي براي مديريت منابع انساني (مدير پروري، چانشين پروري هر مقطع سازماني و ...) داريم!؟
بايد نيرو تربيت كرد، متخصص داشت. در صنعت برق متخصص نداريم و يا حداقل خيلي خوشبينانه بايد گفت كه متخصص كم داريم.
از خودمان چيزي نداريم. ساخت داخل هم مهندسي معكوس است. بد نيست؛ از هيچ بهتر است. موضوعي به يادم آمد: سال هاي انقلاب فرهنگي، مدير منطقه مركزي برق ايران(اصفهاان)، بودم. قرار شد جمعي از اساتيد دانشگاه صنعتي اصفهان نزد ما بيايند. گفتند: «ما مي خواهيم وارد صنعت شويم؛ مشكلات صنعت را بررسي و رفع كنيم.» بويلر نيروگاه دود زائد داشت؛ ما مي خواستيم آن را رفع كنيم. اسناد و مدارك در اختيارشان گذاشتيم. پس از شش ماه، در ديداري حضوري، توضيح خواستيم؛ گفتند: « به اين نتيجه رسيديم كه اين موضوع كار ما نيست. كار ما اين است كه نيروگااه طراحي كنيم.»
مشكل ما كمبود متخصص واقعي است.
آقاي دكتر اگر دوباره از ابتدا شروع کنید همین مسیر را طی می کردید؟
فكر مي كنم مجدد با برق شروع خواهم كرد. اگر يك روند تكامل را براي زندگي خودمان تصوير(ترسيم) كنيم، كه از بچگي شروع مي شود، آموزش مي بينيم و بكار مي گيريم. به مرحله اي مي رسيم كه آموزش ها و آزموده ها(تجربيات) را منتقل مي كنيم. 25 سال درس خوانده ام، حدود 45 سال كار كرده ام كه مدتي از آن هم در آموزش (انتقال دانش و تجربيات به ديگران) بوده ام. به نظر خودم روند درستي را طي كرده ام. به گذشته ام كه نگاه مي كنم، از چيزي ( حركتي) پشيمان نيستم.
من سير طبيعي را طي كرده ام و درخواستي براي ورود به كار يا جايگاهي نداشتم.
آقاي دكتر نیاز های امروز ما در صنعت برق کشور چيست؟
در مجموعه ي صنعت برق، متخصص كم داريم. به متخصصيني هم كه داریم توجه كافي و وافي نمي كنيم.
آقاي دكتر خاطره ای از تولید برق بیان نماید؟ ( یا خاطر ه ای از قسمت شغلی خود )
در باره ي موضوعي، آقاي مهندس نعمت زاده (مديرعامل وقت توانير) از ما گزارش خواست. ما هم به سراغ دفتر فني رفتيم؛ اما به دلايلي گزارش سر وقت آماده نشد. آقاي نعمت زاده عصباني شد و گفت:« با كارشناسانتان برخورد كنيد.» و من گفتم: « ما اين همكاران را سفت چسبيده ايم كه از دستمان نروند.»
آقاي دكتر نظر شما در ارتباط با گذر از دولتی به خصوصی چیست ؟
مدير عامل مركز تحقيقات نيرو ( پژوهشگاه نيروي فعلي) بودم كه خصوصي بود. اما رفتارها دولتي بود. ضوابط، حقوق و مزايا، مقررات دروني،آيين نامه ها و ...دولتي بود.
براي اين مهم، گذار از تفكر دولتي به تفكر خصوصي لازم است و ما گذار نكرده ايم.
آدم هاي دولتي به بخش خصوصي آمده اند كه تفكرشان دولتي است. براي خصوصي سازي بايستي اول زمينه را فراهم كنيم و بعد اجراء؛ كه ما زمينه را فراهم نكرديم.
استاد توصیه شما به عنوان یکی از پیشکسوتان صنعت برق ایران، به همکاران جوانی که به تازگی وارد این صنعت زیر بنایی شده اند و می شوند چیست ؟
فضاي ذهني جوانان امروز با ما متفاوت است. اما لازم مي بينم، بگويم: «قبل از هر كاري، دانش آن را فرا گيرند.» بيشتر زيان هاي ما، از همين ناحيه است. وارد كاري مي شويم كه دانش آن را نداريم.
در عصر حاضر خوشبختانه، دنياي گسترده ي ارتباطات و وسائل ارتباطي، مشكل را كم نمودده است.
آدم ها بايستي براي خدمت و همچنين بكارگيري دانش و تجربه كار كنند؛ نه براي پول. كار و خدمت عملي شود، بطور اتومات، پول خواهد آمد. اصلا بايد بييايد.
براي مثال، در پاسخ به اين سوال كه «چرا وارد نيروگاه شده ايد؟» ، دو پاسخ خواهيم داشت: پولي دربياوريم و نان زن و فرزند را بدهيم. خدمتي بكنيم و ايفاي نقش انساني و در عين حال كسب رزق و ...
آنچه براي آدمي مي ماند، خدمتي است كه انجام مي دهيم.
دكتر فرمایش نهایی حضرتعالی ( توصیه برای نسل جوان ، پیشنهاد و...) چیست؟
من تشكر مي كنم از اين جمع كه زحمت مي كشد، تا متخصصين رها نشوند، فراموش نشوند. اميدوارم ارتباط بيشتر شود و تجربيات منتقل شود. به بزرگترها احترام بگذاريم. بزرگترها را به حساب بياوريم. بزرگترها ما را دور هم جمع مي كنند، پس لازم است آنها را داشته باشيم.متخصصين رها نشوند.
اميدوارم ارتباط بيشتر شود و تجربيات منتقل شود. به بزرگترها احترام بگذاريم.
گزارش: علي سنائي (روابط عمومي)
عكس: فريد شريفي
